Het onderwijs is van oudsher een sector die draait om verbinding, kennisdeling en het vormen van toekomstige generaties. Maar wie zorgt er eigenlijk voor de mensen vóór de klas?
Shared Ambition werkt samen met diverse onderwijsinstellingen in het primair, voortgezet, hoger en universitair onderwijs. Wanneer we onze praktijkervaringen in deze sector bundelen, zien we dat de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) hoog is en álle lagen raakt – van individu tot systeem.
De balans is zoek
Docenten in het hoger onderwijs bewegen zich dagelijks in een complex krachtenveld. Ze willen kwaliteit leveren, studenten écht zien en zichzelf blijven ontwikkelen. Maar daar tegenover staan steeds meer administratieve verplichtingen, technologische frustraties en prestatiedruk.
We zien dat PSA zich uit op drie niveaus:
Individueel: Hier zien we dat perfectionisme, gebrekkige zelfzorg, en een scheve werk-privé balans vaak terugkomen. Vooral vrouwen ervaren extra druk door mantelzorg of overgangsklachten. En door vergrijzing van de arbeidsbevolking blijft de gewenste instroom van jonge bevlogen collega’s soms uit.
Meso (organisatie/team): Wat we hier zien is een structureel hoge werkdruk door combifuncties, accreditaties, publicatiedruk en studenttevredenheid. Niet-inhoudelijke taken zoals verslaglegging en administratie nemen toe. Snelle digitalisering (blended learning, AI) vergroot de druk, terwijl systemen vaak haperen. Docenten ervaren weinig invloed buiten het klaslokaal. Beslissingen worden regelmatig top-down genomen, wat de betrokkenheid en het eigenaarschap van docenten op de werkvloer ondermijnt.
Maatschappelijk: Zaken als personeelstekorten, vergrijzing, bezuinigingen en reorganisaties ondermijnen de stabiliteit in het onderwijs. De samenleving is aan het polariseren, curricula veranderen, en het aantal studenten met mentale problemen stijgt – met extra druk op hun begeleiders als gevolg.
“Alles moet, en alles moet tegelijk”
Van kennisoverdracht naar persoonlijke ontwikkeling, burgerschap en employability: de verwachtingen van het onderwijs zijn hoger en breder dan ooit. De combinatie van hoge maatschappelijke verwachtingen, interne druk en een liefde voor het vak leidt vaak tot overbelasting. In onze gesprekken zien we dat veel onderwijsprofessionals blijven geven, terwijl hun eigen reserves opraken.
”'Door bezuinigingen zijn onze klassen erg vol, soms wel met 30 leerlingen. Sommige leerlingen hebben extra aandacht nodig, maar ik kom simpelweg handjes te kort. Ik ben regelmatig op mijn vrije dag aan het werk om hen te ondersteunen.’
Emiliadocent basisonderwijs
Luisteren & verkennen
Onze aanpak begint bij het luisteren: wat speelt er écht, op persoonlijk en teamniveau? Welke stressbronnen kunnen we beïnvloeden – en welke niet? Thema’s als werkplezier, autonomie, steun, levensfase en herstelmogelijkheden brengen we systematisch in kaart.
Ondersteunen & bekrachtigen
Vervolgens werken we met teams en individuen aan versterking: Wat zijn de grenzen, waar ligt invloed, en hoe vergroten we eigenaarschap? Hoe worden persoonlijke en gezamenlijke hulpbronnen aangeboord?
Borgen in de werkcontext
Tot slot helpen we om nieuwe inzichten te verankeren in het dagelijks werk. Leidinggevenden spelen hierin een sleutelrol: zij kunnen ruimte creëren, aangeven wat belangrijk is en het goede voorbeeld geven.
Een sector die het waard is
Het onderwijs is geen gewone werkplek – het is het fundament van onze samenleving en staat tegelijkertijd onder hoge druk vanuit de overheid. Investeren in de mentale gezondheid van onderwijsprofessionals is geen luxe, maar noodzaak. Want alleen als zij zich goed voelen, kunnen zij het beste uit hun leerlingen en studenten halen. Samen leggen we het fundament voor een toekomst voor onze jongeren. Dat begint bij het geven van het goede voorbeeld in het zorgen voor balans en gezonde verwachtingen. We kunnen het hen alleen leren als het we het zelf onder de knie hebben.
Meer weten of samenwerken?
We staan de komende tijd stil bij de psychosociale arbeidsbelasting in verschillende sectoren. Wil je bijvoorbeeld meer weten over de zorg of zakelijke dienstverlening? We zijn ook benieuwd naar jullie ervaringen en oplossingen. Neem gerust contact met ons op via info@sharedambition.com en ontdek wat Shared Ambition voor jouw organisatie kan betekenen!
Dr. Sue der Kinderen is expert op het gebied van werkgeluk en zingeving, verbonden aan Shared Ambition en Zorg van de Zaak. Met meer dan 20 jaar ervaring als organisatiepsycholoog, coach, onderzoeker en trainer is zij gepassioneerd over het op één lijn brengen van organisaties en individuele doelen. Haar focus ligt op het helpen van werknemers om hun beste zelf te worden door zingeving, persoonlijke groei en betekenisvolle relaties op het werk.
